O serialu Squid Game jest głośno. Niewątpliwie stanowi on fenomen na skalę światową. Niektóre strony wskazują na to, że serial obejrzało 142 miliony użytkowników Netflixa. Czas wyciągnąć z serialu najciekawsze smaczki i na ich podstawie przedstawić wnioski płynące ze Squid Game.
Squid Game, czyli serial o…?
Osoby, które nie oglądały serialu na pewno zetknęły się z pochodzącymi z niego memami, charakterystycznymi scenami lub dialogami w mediach społecznościowych. Na rozmaitych forach możemy przeczytać takie wpisy:
Po co to oglądać? Przecież to serial o zabijaniu…
Czym wy się zachwycacie? Pełno przemocy, agresji, wulgaryzmów, krwi i odruchów zwierzęcych. DRAMAT!!!!
I trudno nie zgodzić się z tym, że serial jest o zabijaniu. Ciężko także zaprzeczyć, że nie ma tam agresji, wulgaryzmów i przemocy. Natomiast dzieło filmowe rządzi się swoimi prawami. Rozlewy krwi oraz mocne dialogi obecne są w filmach Quentina Tarantino, braci Coen czy Roberta Rodrigueza. Niektórzy widzowie mogą się nie zgadzać z pokazywaniem tak brutalnych obrazów na ekranach, ale fakty są takie, że pełnią one rolę środka stylistycznego.
Podobnie jest w serialu Squid Game. Brutalność i przemoc są środkami wyrazu. Czas przeanalizować wymowę serialu od strony psychologicznej!
Psychologia w Squid Game
Rozproszenie odpowiedzialności
Zjawisko rozproszenia odpowiedzialności jest bardzo mocno widoczne w pierwszych odcinkach serialu. W wielkim skrócie polega ono na obniżaniu się prawdopodobieństwa zareagowania na sytuacje kryzysową przy jednoczesnym zwiększaniu się liczby świadków tej sytuacji. Zjawisko to można łatwo pokazać na przykładzie.
Wyobraź sobie jedną z większych ulic w dużym mieście. Luksusowe sklepy, zapach spalin i mnóstwo ludzi, którzy spacerują w jedną i drugą stronę. Nagle zauważasz, że kilka metrów od Ciebie na chodniku leży starszy mężczyzna. Przez chwilę zastanawiasz się nad tym czy mu pomóc, ale jest tak dużo ludzi dookoła, że chyba ktoś już wpadł na ten pomysł. “Może zaraz wstanie?”, “Pewnie jest pijany…”, “Może zaraz się ocknie sam” – takie myśli przelatują przez Twoją głowę. Ale nic! Idziesz dalej, bo “na pewno ktoś mu zaraz pomoże”. W istocie mężczyźnie nikt nie pomaga i tak leży przez kilka godzin.
Jestem przekonany, że co najmniej raz w życiu byłeś świadkiem lub bohaterem powyższej sytuacji. Być może teraz zaczynasz żałować, że nic wtedy nie zrobiłeś. Ale spokojnie – nie załamuj się! Teraz już będziesz świadomy tego zjawiska i mam nadzieję, że następnym razem udzielisz pomocy.
W serialu zjawisko to jest przedstawiane kilkukrotnie. Chociażby podczas bójki między dwiema osobami. Ponad 400 osób stoi w kółku i patrzy się jak kilka osób na środku się ze sobą siłuje oraz uderza po twarzy. Nikt nie reaguje. Ta scena jest dramatyczna i przejmująca. Zakładam, że reżyser celowo wykorzystał taki zabieg, aby widz wczuł się w akcję i sam chciał rozdzielić agresywnych graczy.
Jedno jest pewne. Z tej sceny możemy wyciągnąć lekcję: NIE ULEGAJ ROZPROSZENIU ODPOWIEDZIALNOŚCI, KIEDY WIDZISZ JAK KOMUŚ DZIEJE SIĘ KRZYWDA.
Posłuszeństwo wobec autorytetu
Będąc autorytetem masz władzę. Chętniej słuchamy osób w mundurach, garniturach i pewnych siebie. To fakty. Faktem jest także to, że cały serial Squid Game został oparty na tym mechanizmie.
Wyobraź sobie jak byś się czuł gdybyś wsiadł do busa, zasnął, obudził się w dziwnym miejscu bez swoich rzeczy i musiał wykonywać polecenia wydawane przez osoby w czerwonych kombinezonach. Zapewne posłusznie wykonywałbyś wszystkie zadania. To normalne. Kiedy jesteśmy wrzuceni do nowej sytuacji – odczuwamy niepokój. Wówczas polecenia wydawane przez nieznajomych zdają się mieć dużo sensu… bo ktoś nam mówi co mamy robić! W końcu jakaś pewność w gąszczu niepewności.
Zjawisko posłuszeństwa wobec autorytetu zbadał Stanley Milgram przeszło 60 lat temu. Eksperyment polegał na tym, że osoba badana miała za zadanie zadawać pytania innej osobie (która w rzeczywistości współpracowała z badaczem) i karać ją w przypadku złej odpowiedzi. Kara polegała na porażeniu prądem. W istocie nikt nikogo nie raził, choć osoba badana myślała, że robi to naprawdę.
Z każdą kolejną błędną odpowiedzią osoba badana miała zwiększać siłę wstrząsu. Chyba nie trzeba podkreślać, że wstrząsy w pewnym momencie miały taką siłę, że byłyby w stanie zabić drugiego człowieka.
Wyniki badania pokazały, że aż… 65% badanych zaaplikowało najsilniejszy szok. Niesamowite, prawda? Aż 65% badanych byłoby w stanie zabić człowieka tylko dlatego, że “pan w kitlu im kazał”.
Więc nie ma się co dziwić, że gracze w serialu byli w stanie zabić tylko dlatego, że nieznajoma osoba w tajemniczym czerwonym kostiumie tak powiedziała. Poza tym motywacja pochodziła także z zewnątrz… ale o tym za chwilę.
Makiawelizm
Makiawelizmu na tej liście nie mogło zabraknąć. Możesz go kojarzyć z doktryną polityczną, natomiast w psychologii on także ma swoje zastosowanie. Makiawelizm jest rozumiany jako postawa, którą można przejawiać w konkretnych sytuacjach.
Aby uniknąć skomplikowanych definicji słownikowych wystarczy powiedzieć, że makiawelizm jest postawą zdefiniowaną przez powiedzenie: “cel uświęca środki”. Osoba przejawiająca postawę makiawelistyczną jest gotowa zrobić WSZYSTKO, aby dopiąć swego i osiągnąć wymarzony rezultat. Nie bez powodu łatkę makiawelistów przypisuje się często politykom… Ale to temat na osobny artykuł 🙂
W Squid Game chodzi o jedno – zdobycie 45,6 miliarda wonów koreańskich. To dużo. Bardzo dużo. Cel jest więc jasno określony i niezwykle interesujący. Zasada jest jedna – żeby zdobyć nagrodę trzeba wygrać wszystkie gry, jednocześnie eliminując przeciwników. To rodzi problem. Po każdej grze przegrani są zabijani lub popełniają samobójstwo.
Jak wynika z serialu, wielu graczy jest gotowych zabić, oszukać, okłamać lub zdradzić innych. Wszystko dla zwycięstwa. Ciężko stwierdzić jak zachowaliby się ludzie w realnym życiu mając na uwadze, że mogą wygrać kilkadziesiąt milionów dolarów. Natomiast faktem jest, że postawa makiawelistyczna nie jest niczym obcym w realnym życiu. W przeciwnym razie powiedzenie: “do celu po trupach” nie miałoby racji bytu.
Podsumowanie
To tylko 3 podstawowe mechanizmy psychologiczne, które możesz odnaleźć w Squid Game. Natomiast musisz mieć świadomość, że jest ich więcej. Jeśli chcesz je poznać to obejrzyj odcinek Pandory Rozwoju, w którym dokładniej je analizuję: Czego nauczysz się z serialu Squid Game?
Tymczasem życzę Ci miłego dnia,
Dawid Świstek