Skąd się bierze wypalenie zawodowe? Jak sobie z nim radzić? Po czym poznać, że praca Cię przytłacza?
Czym jest wypalenie zawodowe?
W 1974 roku Freudenberger zaproponował do dziś popularną definicję wypalenia zawodowego. Określił je jako stan wyczerpania jednostki, wynikający nadmiernymi wymaganiami stawianymi jej przez otoczenie w pracy na płaszczyźnie społecznej i fizycznej. Nieco późniejsze definicje opisują wypalenie zawodowe jako frustrację, która występuje u pracownika wtedy, kiedy chce wykonać swoje obowiązki jak najlepiej, ale nie mimo dużego wysiłku nie jest w stanie subiektywnie im podołać.
Wiele osób nierzadko wypaleniem zawodowym nazywa stres, którego doświadcza w pracy. Jest to mylne podejście do zagadnienia wypalenia, gdyż odczuwanie stresu nie jest elementem wypalenia. Może się jednak okazać, że przewlekła ekspozycja na sytuacje stresowe w pracy spowoduje wystąpienie wypalenia zawodowego, ale stres – sam w sobie – wypaleniem zawodowym nie powinien być nazywany.
Warto jednak wspomnieć, że wypalenie zawodowe jest jednostką chorobową. Oznacza to, że ktoś zmagający się z wypaleniem zawodowym może (a nawet powinien) poddać się leczeniu.
Wg badania STADA z 2019 roku Polacy zajmują 3. miejsce w Europie pod względem liczby osób, które doświadczyły wypalenia zawodowego. Zgodnie z wynikami badania, aż 62% Polaków doświadczyło wypalenia zawodowego podczas swojego życia. Najniższy wynik w Europie dzierży Francja – 44%. Trzeba przyznać, że obie te liczby są zatrważające, choć leżą po dwóch biegunach skali. Uśredniając, około 50% Europejczyków doświadcza wypalenia zawodowego. A to oznacza, że co druga osoba na naszym kontynencie doświadcza wyczerpania emocjonalnego w pracy.
Czy to jest wypalenie zawodowe?
Psycholog społeczna Christina Maslach wyróżnia 3 etapy wypalenia zawodowego:
- WYCZERPANIE EMOCJONALNE – pracownik odczuwa pustkę i bezsens swoich działań wynikające ze stawianych (przez szefa lub samego siebie) nadmiernych wymagań psychologicznych i emocjonalnych
- DEPERSONALIZACJA – pracownik ma poczucie bezosobowości. Jego obowiązki oraz środowisko w pracy stają się dla niego obojętne i nierealistyczne.
- OBNIŻENIE OCENY WŁASNYCH DOKONAŃ – pracownik traci wiarę w siebie i swoje umiejętności. Zaczyna wątpić w swoje kompetencje zarówno pracownicze jak i życiowe. To przekłada się nie tylko na płaszczyznę zawodową, ale także osobistą, przez co drastycznie spada jakość życia oraz dochodzi do trwałych zmian cech osobowości pracownika.
Kiedy odczuwasz narastające napięcie związane z Twoją pracą lub zauważasz, że jesteś na jednym z powyższych etapów to koniecznie zgłoś się do psychologa. Skuteczna interwencja psychologiczna jest w stanie zdiagnozować Twój przypadek. A dzięki wdrożonej psychoterapii możesz pozbyć się nieprzyjemnych objawów i całkowicie przezwyciężyć wypalenie zawodowe.
Jak radzić sobie z wypaleniem?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi, która byłaby receptą na całe zło. Natomiast z całą pewnością istnieją pewne strategie, dzięki którym można uniknąć wypalenia zawodowego lub zmniejszyć ryzyko jego wystąpienia.
Przede wszystkim zadbaj o zagospodarowanie czasu na pracę i czasu wolnego. Odpowiedni balans jest tu konieczny. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o idei work-life balance to przeczytaj mój artykuł. Kiedy przeznaczasz czas na pracę to skup się wyłącznie na niej. Z kolei kiedy masz czas wolny to zadbaj o to, aby nie myśleć o pracy i nie wracać do niej myślami.
Drugim ważnym elementem jest postawienie sobie granic. Kiedy czujesz, że któreś zadanie w pracy Cię przerasta – powiedz o tym. Tylko w ten sposób będziesz w stanie sprostać oczekiwaniom szefa, a także będziesz fair wobec samego siebie.
Trzecim elementem jest wsparcie emocjonalne. Kiedy czujesz, że praca staje się dla Ciebie coraz cięższa – porozmawiaj o tym. Z kolegami z pracy, szefem, kierownikiem i najbliższymi – żoną, mężem, rodzicami. Rozmowa ma niesamowitą moc. Jest w stanie załagodzić każdy spór, poprawić samopoczucie i pozbyć się wewnętrznego napięcia i niepokoju.
Miłego dnia,
Dawid
